De Griekse held Protesilaos is de eerste die omkomt in de oorlog bij Troje. De goden staan hem toe om nog een paar uur naar huis terug te keren, naar zijn jonge vrouw Laodamia. Dan moet hij opnieuw naar de onderwereld
Martinus Nijhoff schreef er een lang gedicht over, ‘Een idylle’. De echtgenoten mogen maar één uur weer bij elkaar zijn, en de ontmoeting laat hij plaatsvinden tien jaar na de dood van Protesilaos. Ze komen over de liefde te spreken. Wat dat is. Laodamia zegt het in een heel simpel kwatrijntje:
Voor mij is liefde een geur door het huis,
een stem, een stap, iemand komt thuis,
men hoort hem op ’t binnenplein
neuriënd met iets bezig zijn.
Als Protesilaos terug moet, gaat Laodamia met hem mee. Ze wil niet zonder hem verder leven. Ze kan dat niet nog eens.De ontmoeting van Ulay en Abramovic daar in dat museum is de allerbeknoptste verfilming van dat verhaal. Een oeroud verhaal dat een van de diepste wensen van de mensen uitbeeldt. De dode terugzien. Desnoods maar even.Ulay was natuurlijk niet dood. Maar in zekere zin was hij dat wel: hij is de verloren geliefde die alleen in het herinnerde verleden nog leeft. De ontmoeting is geen terugkeer naar dat verleden, maar neemt de tussenliggende tijd in acht, de geliefden zijn ouder geworden, ze zijn geen geliefden meer, ze zien elkaar ieder vanuit hun eigen heden. En ze doen wat Laodamia en Protesilaos niet voor elkaar kregen: ze gaan weer uiteen.
Werken met verhalen: jouw individuele geschiedenis geplaatst in de context van bijvoorbeeld mythes uit de Griekse geschiedenis. Helende verhalen. Betekenis gevende verhalen. Bezielende verhalen. Marjoleine de Vos laat het zien in haar artikel over de performance van Marina Abramovic in het MoMa
NRC 25-2-2017