Licht is wat er is. Tegelijk is licht ook wat er niet is. Die tweeledigheid is zo kenmerkend voor dit bestaan. Licht en donker. Dag en nacht. De een bestaat niet zonder de ander.
Licht wordt ons geschonken, elke dag. De schoonheid van licht is constant en intens. Licht doet leven. Licht is leven. Licht is kleur.
Afgelopen week is het land achter mijn huis, de Hofstee, geploegd. Diepe rechte voren in die zware zwarte Groninger klei. Schichtig als altijd komen de tien schaduwbruine reeën aanlopen over het nu groen met bruine weiland. En het licht? Het licht speelt hiermee. Het danst over de tocht, glinstert over de klei en verzacht alles met lichtgrijze november waas.
Het is ons niet altijd gegeven de schoonheid van het licht te kunnen zien, of ervaren. “We zien de dingen niet zoals ze zijn, maar zoals wij zijn” aldus Anaïs Nin*. Daarmee bedoelt ze dat wat je ziet en ervaart in hoge mate bepaald wordt door wie je bent, maar vooral ook door hoe jij je op dat moment voelt.
Misschien ben je wel ongerust over de toestand in de wereld, over Trump en Biden, over de klimaatveranderingen, of over de onderdrukking door China van de Oeigoeren. Misschien gaat het ook wel niet goed met je. Blijft je eigen verleden je parten spelen, ben je je werk kwijtgeraakt, of ben je voortdurend met je gezondheid aan het worstelen. Ben je eenzaam, of te vaak alleen door corona. Er is zoveel wat een mensenleven moeizaam en moeilijk kan maken. Om ondanks dit alles licht te kunnen blijven zien en ervaren is een grote uitdaging.
Je kunt ervoor kiezen. Altijd, op ieder moment van je leven.
Edith Eger was zestien toen ze in 1944 op transport werd gezet naar Auschwitz. Ze overleeft- meer dood dan levend. Gedurende lange jaren na de oorlog probeert ze in het reine te komen met wat haar overkomen is. En ze doet er onderzoek naar. Wat maakt dat sommige mensen zulke onmenselijk wrede omstandigheden konden overleven?
Een gevangene in Auschwitz was in de allereerste plaats overgeleverd aan de volstrekte willekeur van de bewakers. Maar, schrijft Eger in haar boek “De keuze”, zelfs dan nog is er een keuze. Als je niet kunt vluchten en elke beweging de dood tot gevolg kan hebben, kun je je terugtrekken in je eigen essentie. Je diepste innerlijk waar niemand over gaat, behalve jij. Dat is de keuze die Eger bedoelt met “Look for the light” “Turn darkness into light”: die innerlijke intentie die je altijd in jezelf aan kunt spreken. Het is die intentie waardoor jij jezelf verbindt met licht, met leven. Het is die intentie die ervoor zorgt dat je het licht ook daadwerkelijk ziet. Hoe dan ook.
Wij koesteren ons in de zon. Mens en dier. Haar licht maakt dat wij gewassen kunnen verbouwen. Haar licht maakt voor ons het verschil tussen dag en nacht. Tussen te warm en te koud. Haar licht maakt leven op aarde mogelijk.
Het is haar licht dat wij zien. Dat ons hoop geeft. Het is haar licht waar je voor kunt kiezen. Om het altijd te zien. Maar dat bepaal jij zelf.
*Anaïs Nin is een Frans Cubaanse schrijfster, vooral bekend om haar dagboeken
Edith Eger is psychotherapeut en Auschwitz-overlevende. Het prachtige interview dat Jacobine Geel onlangs met haar had kun je terugkijken.