Ode aan het boek

Volgens mij kun je het aan mensen zien. Dat ze net een boek hebben gekocht. Een iets lichtere tred, een wat verdiepte blik. In gedachten, vastberaden op weg naar huis. Het ingepakte boek stijf onder de arm. Thuisgekomen eerst thee zetten, of misschien een lekker glas wijn inschenken. En dan de pas verworven schat uitpakken. Doorbladeren. Genieten van de illustraties, foto’s, kaarten mogelijk, maar vooral ook teksten waar je ogen al aan blijven haken. Wat een boek! Het boek komt op  de stapel “net gekocht” . Iedere keer als je oog erop valt word je net even blij. Dat boek ga je lezen, maar eerst de boeken die eronder liggen nog…Boeken zijn fascinerend.

Boeken kunnen  troost bieden. Plezier of spanning. Ontspanning. En schoonheid, puur en om zichzelf, zoals een prachtig geschreven verhaal over een kever en een olifant door Toon Tellegen, een sprookje van Hans Andersen, of een schitterend verlucht  handschrift uit de Middeleeuwen.

Ode aan mijn boek
Mijn loflied op het boek begint bij de biografie van Juliana geschreven door Jolande Withuis. Prachtig geschreven, met humor, onthullend en bij vlagen verbijsterend. Geschiedenis die zich feitelijk voor onze ogen voltrok, maar waar we tegelijkertijd niets van konden zien. Als een perfect opgevoerd toneelstuk.
En dan Oorlog en vrede van Tolstoi. Grote geschiedenis over de inval van Napoleon in Rusland (1812) maar vooral het verhaal over mensen van allerlei rang en stand en hoe deze overrompelende gebeurtenissen invloed had op hun levensloop.

Mijn loflied op het boek gaat over geschiedenisboeken. Grote geschiedenis over oorlogen, veldslagen, presidenten, koningen en hun lakeien. Maar ook regionale en lokale geschiedenis. Zoals over verzetsgroep het Zwaantje in Delfzijl. Of nog kleiner. Boeken die er alleen voor mezelf toe doen: een fotoboek over de verbouwingen die door mijn man Piet werden gedaan, voor klanten maar ook aan ons eigen huis. Of het boek over carrosseriebedrijf Brouwers uit Holwerd. Kleine geschiedenis. Mijn eigen geschiedenis.

Van geschiedenis kun je leren. Zouden we kunnen leren. President Trump, kanselier Merkel. Historici, journalisten. Maar ook jij en ik. Hoe wij, bijvoorbeeld, aan kiesrecht zijn gekomen. Hoe daarvoor gevochten is. Hoe wij als verantwoordelijke, goed geïnformeerde burgers daarmee omgaan. Geschiedenisboeken zijn niet alleen mooi, maar ook van essentiële betekenis voor ons allemaal.

In de H is van Havik beschrijft  Helen Mcdonald hoe zij, overweldigd door rouw en verdriet om het overlijden van haar vader, besluit een havik te nemen om haar verlies te verwerken. Door het temmen van de havik loopt ze tegen haar grenzen aan. Het verandert haar leven voor altijd.
Een bijzonder en goed boek over een uitzonderlijke manier om met rouw om te gaan. Eens te meer laat het zien dat rouw, dat verlies uniek is. En dat er voor ieder van ons ook een andere weg kan zijn om ermee om te gaan.

Voor mij is het van ongekende waarde dat er mensen zijn die hun verliesverhalen opschrijven. Die ons vertellen over hun wanhoop en verdriet, maar vooral ook laten zien wat zij hebben gedaan, of nagelaten, om met dit verlies om te gaan. Wat hun troost heeft gebracht. Boeken die ons kunnen inspireren, ook als het moeilijk is. Boeken over zingeving en betekenisvol leven. Juist op die momenten wanneer we met ingrijpend verlies te maken hebben.

Mijn tweede Ode op het boek is voor al die boeken  troost bieden. Die inspireren, inzicht bieden en betekenis geven in een soms nietsontziend verlies. Boeken die je helpen een weg te vinden in een samenleving die niet is ingericht op verlies.

  • Juliana, vorstin in een mannenwereld,  Jolande Withuis, 2017
  • De H is van Havik, Helen Mcdonald, 2015
  • Oorlog en vrede, Leo Tolstoi,  oorspronkelijke uitgave 1886

Dit artikel is gepubliceerd in het tijdschrift Mans oktober 2019