Jouw Kerstgeschenk

Kerstavond 1914. We zijn aan de Vlaamse kust. We zijn in Noord Frankrijk. De snelle Duitse opmars is tot staan gebracht. Nu, over een lengte van 750 km niets anders dan de waanzin van loopgraven, prikkeldraad, modder, bomkraters, niemandsland. En angst. 5 maanden oorlog, een miljoen doden. Deze oorlog, deze Eerste Wereldoorlog,  waarvan iedereen in augustus nog dacht met kerst weer thuis te zijn.

De Britse officieren zijn tot uiterste waakzaamheid gemaand. Vanuit het “High Command”, veilig en diep achter de linies, zijn er berichten dat de Duitsers met Kerst, of in ieder geval voor Nieuwjaar met een aanval komen.
Maar niemand die het weet.

Het is een koude heldere nacht. De soldaten huiveren. Thuis is zover weg. Het is stil. Zo stil.
Of, wat is dat? Stemmen? Uit de Duitse loopgraaf? Nee, er wordt gezongen! Zacht, maar onmiskenbaar “Stille nacht” en “O Tannenbaum” Robuuster nu. Volle mooie bassen en tenoren. Dit raakt. Na enig aarzelen klinkt “First Noël” uit de Britse loopgraaf. Kerst laat zich niet indammen in loopgraven. “O come all ye faithfull” wordt door Engelse en Duitse soldaten samen gezongen. Het “Komt allen tezamen”  waar wij de avond mee zijn begonnen.
Van weerszijden klimmen nu soldaten over de rand van de loopgraaf, over en door het prikkeldraad, niemandsland in. Er worden handen geschud, er wordt een kerstboom geplaatst. Sigaretten, chocola en cadeaus worden gedeeld. Er wordt gepraat en gelachen.

Deze bizarre Kerstviering is waar gebeurt.  Op sommige plekken is op 1e kerstdag zelfs gevoetbald, één wedstrijd gewonnen door de Duitsers, 3-2, een andere gewonnen door de Engelsen 4-1.
Bizar is ook dat deze kerstvieringen over de hele lengte van de loopgraven plaatsvonden.

Haat en vijandschap zitten niet diep in onze natuur. Het is een dunne laag. Opgelegd, ingepeperd, voorgeprogrammeerd, ingewreven. Haat wordt gevoed door onwetendheid.
Kerst raakt ons in het goede. Het diep menselijke. Wat we zo zijn.

Kerstavond 2024. Ook nu staat de wereld in brand. Oorlog, desinformatie, sabotage, racisme, bestuurlijk onvermogen, polarisatie. We zijn verdeeld geraakt. Anders dan vroeger.  Misschien ook wel hier in Garmerwolde. We zijn maar een klein samenlevinkje. Voornamelijk blank, vaak oud, en meestal  grijs. Velen van ons kennen nog de zuilenmaatschappij. Elke zuil een veilig bastion van geloof en overtuiging, waarin je leefde, werkte en trouwde. Het was bekrompen, het was benauwd. Het was verdeeld. Maar. De ander was niet de vijand- hooguit raar.
Zuilen hebben we niet meer. We moeten het nu zelf uitzoeken. Alle morele keuzes zijn onze eigen, individuele keuzes. Als burger, als mens, christen, moslim, Europeaan, wereldburger. Democratisch. Vrij.
Dat is een groot goed. Waar zwaar voor gevochten is. Op de stranden van Normandië, in de slag om Arnhem, in de Noord Afrikaanse woestijn. Vrij is dus niet vrijblijvend. Vrij is vrij in verantwoordelijkheid. Hoe dat er uit ziet?

Samenleven gaat zo over geven. Over schenken. Ook de ware kerstgedachte gaat over schenken. Niet in de zin van grote pakketten en cadeaus,  maar dat doen wat het beste is voor de ander- of een ander, zonder dat jouw eigenbelang daar een rol in speelt. Samenleven gaat over verbinden. Verbinden is niet wegkijken. Verbinden is een band aangaan. Dat begint bij verbinding met jezelf. Met je hart. Met je gevoel. Niet makkelijk. Wel de basis. Die basis maakt het mogelijk je te verbinden met “de ander” Met mensen uit Garmerwolde. Met mensen die je fijn en leuk vindt. Met mensen met een tegendraadse mening. Die anders denken dan jij. Die anders zijn dan jij.

Dat is het ware schenken. Leven en geven vanuit je hart.

Vrede op aarde. De essentie van kerst. Het lijkt op het ogenblik verder weg dan ooit. Maar ook: het begint bij jou. Jouw vermogen vrede in jezelf te ervaren. Jouw vermogen om je te verbinden. Met je hart. En dan met de ander.

“Mensen zijn als glas in lood. Ze schitteren en stralen zolang de zon schijnt, maar wanneer de nacht valt wordt hun werkelijke schoonheid alleen zichtbaar als er licht van binnenuit is”

Elisabeth Kübler Ross.